ECOCLUB Greece™ - Ειδήσεις και Απόψεις για τον Ελληνικό Τουρισμό

Οι παθογένειες της χώρας άλλη μια φορά σε κοινή θέα: πινγκ πονγκ μεταξύ αρμοδίων καθώς επιχειρηματίες, ιδιοκτήτες της νήσου (κοινό φαινόμενο στα Επτάνησα) χτίζουν ανενόχλητοι και νομίμως ή νομιμοφανώς ουσιαστικά μέσα σε ένα εθνικό πάρκο. Με κοινή ανακοίνωση Αρχέλων, WWF και Medasset  ζητούν από την Υπηρεσία Δόμησης Ζακύνθου να σταματήσει άμεσα τις οικοδομικές εργασίες, τις οποίες η ίδια έχει αδειοδοτήσει από 2022 "εν μέσω Covid" (αναζητείται ο υπάλληλος που υπέγραψε σύμφωνα με την ΕΡΤ), στην προστατευόμενη νησίδα Μαραθωνήσι, ζώνη Α2 του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου (ΕΘΠΖ). Το πρότζεκτ αφορά αποκατάσταση ερειπίων (ουσιαστικά επανακατασκευή) παλαιού λιμοκαθαρτηρίου, αγροικίας και πύργου για ιδιωτική τουριστική εκμετάλλευση. Πρόκειται για νέο αλλά σημαντικό επεισόδιο, αρχικής "χουντικής" άδειας και προσπάθειας 50ετίας, η οποία έφτασε και κέρδισε αποζημίωση 2 εκατομμυρίων στο Ευρωπαικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων το 2009 (Σχετική απόφαση εδώ). Καθώς κάποιες σχετικές χλιαρές ενέργειες του ΟΦΥΠΕΚΑ αγνοήθηκαν, παρενέβη ο ίδιος ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας ζητώντας από την Εθνική Αρχή Διαφάνειας να ερευνήσει αν η Υπηρεσία Δόμησης Ζακύνθου έχει δράσει σύννομα, δηλαδή έλεγχος δια της τεθλασμένης. Στο μεταξύ προφανώς τα έργα (μεταξύ των οποίων και κατασκευή εξέδρας εκεί που γεννούν οι χελώνες) θα συνεχιστούν απρόσκοπτα ώστε όταν βγουν οι αποφάσεις να έχουν φύγει οι μπουλντόζες και να είναι όλα ώμωρφφα για τη σεζόν και τους λουόμενους στην παραλία ωοτοκίας. Η ιδιοκτήτρια εταιρεία (του νησιού), υποστηρίζει ότι το Προεδρικό Διάταγμα του ΕΘΠΖ επιτρέπει τις "εργασίες αποκατάστασης" ενώ μάλιστα καταγγέλει με φωτογραφίες τον υπερτουρισμό στην παραλία του Μαραθωνησίου. Το θέμα είναι βέβαια άλλο να αναστηλώνουμε ένα παλιό εκκλησάκι και άλλο να τσοντάρουμε και ενοικιαζόμενες βίλες με την ευκαιρία, ή με την συγκυρία μιας μπιζνες-φριεντλυ κυβέρνησης (σε αποδρομή, τρεχάτε). 'Εχουμε για άλλη μια φορά ένα σύμπλεγμα σύγκρουσης τοπικών συμφερόντων στον τουρισμό, όπου οι μέν θέλουν exclusive up-market χρήση, οι δε νούμερα, με το περιβάλλον και τις χελώνες ως χαριτωμένο ντεκόρ. Και όλα αυτά στηριγμένα στο αδηφάγο σύστημα του κέρδους και της εμπορευματοποίησης της γης, ακόμη και της "προστατευόμενης" που ανήκει σε ιδιωτικές εταιρείες των οποίων, σύμφωνα με τα υψηλότατα δικαστήρια, έχουν παραβιαστεί τα "ανθρώπινα δικαιώματά" τους (των εταιρειών). 

Πέρα από τιμωρίες και παραιτήσεις υπευθύνων και ανευθύνων ένα πρακτικό και συγκεκριμένο αίτημα των σημερινών κινητοποιήσεων θα μπορούσε να είναι η επανεθνικοποίηση/κοινωνικοποίηση των σιδηροδρόμων (κάτι που συμβαίνει και σε άλλες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο) και η συνολική αλλαγή μοντέλου στις μεταφορές, με σοβαρή ενίσχυση των οικολογικότερων. Αλλιώς θα καταγραφεί ως μια ακόμη κατά πάντων απολιτίκ αγανάκτηση η οποία τελικά ευνοεί μόνο την ακροδεξιά, δηλαδή τα μπουλντογκ του κατεστημένου. Η ογκωδέστατη συγκέντρωση ολοκληρώθηκε με την καθιερωμένη παράσταση των κουκουλοφόρων με κράνος και των κουκουλοφόρων με κουκούλα. Το 80% μάλλον ικανοποιημένο με το θέαμα, με το 40% να καταριέται τους "αναρχικους", και το άλλο 40% να χαίρεται κατά βάθος που έγινε τζερτζελές (ίσως όχι αρκετός), και πίσω στο στρημινγκ στο τηλέφωνο. Ένα 5% έχει μεταναστεύσει, και ένα άλλο 5% πιστεύει και ελπίζει ότι ασφαλή τραίνα και ποιοτική διαβίωση θα φέρει ένα άλλο κοινωνικοοικονομικό σύστημα. Ένα 10% ριζοσπαστικοποιείται προς τα ακροδεξιά με ότι αυτό συνεπάγεται. Η πλειοψηφία ουσιαστικά βολεύεται με αυτό που βλέπει/ζει, και ας σιχτιρίζει τους άλλους, οπότε και ψηφίζει ανάλογα. Διότι κι ας μαζευτεί 100.000 κόσμος (ο Μπιρσίμ θα προσέθετε και ένα μηδενικό) ο άλλος (ο εκάστοτε άλλος - δεν έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς εξαφανίστηκε προ, επί, και μετά-μνημονίων η Αριστερά/Κεντρο-Αριστερά ως ολοκληρωμένη, πειστική και πραγματικά διαφορετική πολιτική πρόταση) σου μαζεύει 3.000.000 ψηφαλάκια. Για την έρπουσα, σε αργή κίνηση, ιδιωτικοποίηση της Παιδείας και της Υγείας, πόσοι από αυτούς που πήγαν σήμερα θα διαδηλώναν; Τα θύματα θα είναι αόρατα. Ενώ κανείς δεν κάνει πλάνο για την μεγάλη Ανεργία που έρχεται. Αυτά όλα ίσως σημαίνουν ότι πέρα από (την ανάθεση σε) κόμματα (τα οποία εξάλλου είναι προαιρετικά για τη δημοκρατία) κλπ, πρέπει να πειραματιστούμε, όσοι ενδιαφέρονται τουλάχιστον, με νέους (αμεσο)δημοκρατικούς, εθελοντικούς, συλλογικούς τρόπους οργάνωσης της οικονομίας, της κοινωνίας και της εξουσίας ξεκινώντας από τη βάση, τη γειτονιά, το χώρο εργασίας και βλέπουμε. Τι απέγιναν εκείνες οι αγορές χωρίς μεσάζοντες που είχαν βγει στην κρίση, ενώ τώρα όλοι γκρινιάζουν με την ακρίβεια των καρτέλ;

Για άλλη μια φορά τοπικοί, υπερτοπικοί και άλλοι παράγοντες αναρωτιούνται πως βγήκε η άδεια για την κατασκευή, ενώ στο μεταξύ το (θορυβημένο από τη δημοσιότητα;) υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έδωσε εντολή για παύση των εργασιών. Για περισσότερο σουρεαλισμό, ο Δήμαρχος Μήλου  ανέφερε ότι μπορεί να βγούν και άλλες 3-4 άδειες στην περιοχή στο επόμενο διάστημα. Μόνιμη δικαιολογία/επωδός "η υποστελέχωση των υπηρεσιών" (εν προκειμένω η Πολεοδομία της Μήλου) η οποία υποστελέχωση προφανώς πρέπει να είναι εσκεμμένη στα πλαίσια της μόδας "outsourcing" όλου του δημόσιου τομέα, καθώς οι άδειες φαίνεται πλέον να βγαίνουν, από την πολεοδομία του νησιού, με την υπογραφή μηχανικού της ενδιαφερόμενης εταιρείας! Επίσης ο ΕΟΤ που έδωσε σύμφωνα με το Δήμαρχο το ΟΚ όσον αφορά στα περιβαλλοντικά. Οι επενδυτές πάντως είναι σίγουροι για την νομιμότητα, με εγκρίσεις ήδη από το 2018 από όλες τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες. Το ότι ο Δήμαρχος ήδη κατήγγειλε ότι απειλείται μας θυμίζει ότι όλα αυτά πρέπει να ειδωθούν και υπό το πρίσμα του γενικότερου κλίματος το οποίο περιλαμβάνει ξυλοδαρμούς και δολοφονίες αρχαιολόγων και τοπογράφων σε ανάλογα τουριστικά έργα στις Κυκλάδες. Το συγκεκριμένο πρότζεκτ μπορεί να συνεχίσει η όχι, αλλά το ζητούμενο παραμένει να ξεριζωθεί εκ θεμελίων όλη η στρεβλή, χαοτική, σκοπίμως, αλυσίδα αδειοδότησης και να επανασχεδιαστεί με διαφάνεια, σεβασμό στο περιβάλλον, φυσικό και πολιτιστικό, και με βάση το κοινωνικό συμφέρον, τοπικό και συνολικό. 

Μέσω της πλατφόρμας "Εξοικονομώ Ορεινά" το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας παρέχει επιδότηση μέχρι 80.000 Ευρώ για παρεμβάσεις που ενισχύουν τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης ορεινών τουριστικών καταλυμάτων με προθεσμία υποβολής την 28η Φεβρουαρίου 2025. Ο συνολικός προυπολογισμός είναι 10 εκατομμύρια, άρα ο αριθμός των μονάδων που μπορεί να καλύψει μάλλον δεν θα ξεπεράσει τις 200, ενώ το ένα εκ των δέκα εκατομμυρίων θα δοθεί αποκλειστικά σε παραδοσιακά-διατηρητέα κτήρια.

Το νομοσχέδιο φαίνεται να έχει χαρακτήρα τακτοποίησης και μικρορυθμίσεων παρά τομών, και αφορά ετερόκλητα θέματα όπως η βραχυχρόνια μίσθωση ακινήτων, η περιβαλλοντική κατάταξη καταλυμάτων, τη στέγαση προσωπικού του δημοσίου στα νησιά, τη χρήση θαλασσινού νερού στις πισίνες ξενοδοχείων, η προσβασιμότητα για ΑμεΑ στα λιμάνια, και η μεγαλύτερη ευκολία να ανοίξει κάποιος γραφείο ενοικίασης αυτοκινήτων (!). Στα μάλλον θετικά, ανάλογα βέβαια με τον τρόπο, χρόνο και φορέα υλοποίησης/ελέγχου, μάλλον πρέπει να συμπεριλάβουμε είναι την περιβαλλοντική κατάξη των καταλυμάτων (σε πλαίσιο που επεξεργάστηκαν το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος μαζί με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος), τις προδιαγραφές και τους ελέγχους υγιεινής και ασφάλειας για βραχυχρόνιες μισθώσεις και την καλύτερη προσβασιμότητα στα λιμάνια για τα άτομα με αναπηρία. Αντιθέτως η διευκόλυνση/υποχρέωση κατασκευής κολυμβητικών δεξαμενών με χρήση θαλασσινού νερού, ενώ ακούγεται καταρχήν περιβαλλοντικά-φιλικότερη από την χρήση γλυκού νερού σε περιοχές και περιόδους χωρίς επαρκή αποθέματα, μπορεί να οδηγήσει σε περίεργα αποτελέσματα και πατέντες (χρήση γλυκού νερού με πρόσθετο αλάτι?) ενώ η απαγόρευση αδειοδότησης νέων δεξαμενών θα ήταν ένα ξεκάθαρο μέτρο. 

Σύμφωνα με ανακοίνωση της ΚοινΣεπ Άνεμος Ανανέωσης, ο πολυβραβευμένος της ξενώνας Welcommon Hostel έκλεισε καθώς η ιδιοκτήτρια εκμισθώτρια εταιρεία (επταώροφου κτηρίου επί της οδού Καποδιστρίου στο κέντρο της Αθήνας) προσέφυγε στο δικαστήριο και πέτυχε την μονομερή λήξη του μισθωτηρίου - μια λανθασμένη απόφαση σύμφωνα με την ΚοινΣεπ, η οποία ήδη έχει ασκήσει έφεση, με αφορμή μικρό δήθεν χρέος ύδρευσης. Το ξενοδοχείο πάντως εμφανίζεται ως "permanently closed" στο Google. Με βάση την ανακοίνωση φαίνεται ότι είχε προηγηθεί σειρά εξωδίκων και διαμαχών για το ύψος του ενοικίου και άλλα θέματα για πολλά χρόνια, καθώς το κτήριο ήταν παλιό και έχριζε πολλών παρεμβάσεων για να μετατραπεί από κλινική σε ξενώνα, ενώ η πανδημία και οι βαριές επιπτώσεις της στον τουρισμό περιέπλεξε περισσότερο την κατάσταση. Θα ήταν κρίμα πάντως να καταλήξει έτσι άδοξα αυτή η αξιέπαινη και διεθνώς βραβευμένη προσπάθεια που περιελάμβανε, εκτός από την φιλοξενία, εκπαίδευση προσφύγων και μεταναστών, και άλλες κοινωνικές και πολιτιστικές δράσεις. ´Ενα σχετικό θέμα είναι και η συνεχής αγορά κτηρίων από ξένους επενδυτές για δημιουργία νέων ξενοδοχείων στο, υποτίθεται κορεσμένο όσον αφορά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, κέντρο της πρωτεύουσας. 

Ξεκίνησε ο διεθνής διαγωνισμός του << Ταμείου Αξιοποίησης της Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου >> για το πολυσύχναστο, λόγω Ολυμπίας, Κατάκολο, αλλά και για τμήματα των λιμένων Καβάλας και Πατρών, με παραχώρηση δικαιωμάτων εκμετάλλευσης για 30 χρόνια, στα πλαίσια πολιτικής "εξορθολογισμού των τουριστικών ροών σε δημοφιλείς λιμένες κρουαζιέρας και την αντιμετώπιση φαινομένων υπερσυγκέντρωσης" μέσω αναβάθμισης λιμενικών υποδομών σε υφιστάμενους και νέους προορισμούς. 

Η Κοιν.Σ.Επ. "Μονοπάτια της Ελλάδας" ανακοίνωσε την ολοκλήρωση του σχεδιασμού του πεζοπορικού και ποδηλατικού δικτύου στον Δήμο Αιγιάλειας. Το έργο περιλαμβάνει 16 πεζοπορικές και 8 ποδηλατικές διαδρομές, με συνολικό μήκος περίπου 90 χλμ. και 80 χλμ. αντίστοιχα.  Επίσης η εταιρεία συνέβαλε στην ένταξη πέντε Δήμων και μίας Περιφέρειας στο πρόγραμμα χρηματοδότησης "Δημιουργία εθνικού δικτύου μονοπατιών και διαδρομών πεζοπορίας" του ΟΦΥΠΕΚΑ, με συνολική χρηματοδότηση 2 εκ. Ευρώ.

Βλέποντας τα κάπως αυξημένα αλλά μίζερα ποσά του νέου κύκλου του προγράμματος με το ριζοσπαστικό όνομα "Τουρισμός για Όλους" αναρωτιέται κανείς αν (α) αυτ@ που πρωτοσκέφτηκε το όνομα πίστευε ότι αυτά τα ποσά υπήρχε περίπτωση να φτάσουν για όλους (β) έκανε άκυρο χιούμορ του στυλ "παντεσπάνι για όλους" η (γ) εννοούσε ότι "όλοι" οι ξενοδόχοι των φθηνών κατηγοριών θα κερδίσουν. Σε κάθε περίπτωση θα ήταν προτιμότερο (α) το πρόγραμμα να αφορούσε πολύ λιγότερους, με τις μεγαλύτερες ανάγκες (οικονομικές, υγείας, κινητικές) οι οποίοι δεν υπήρχε περίπτωση να πάνε αλλιώς έστω ολιγοήμερες διακοπές με πολύ μεγαλύτερα ποσά τα οποία θα κάλυπταν το συνολικό πραγματικό κόστος των διακοπών και όχι 1-2 διανυκτερεύσεις σπαρταν σταηλ χωρίς φαγητό... και (β) αντί να προσπαθούν να ενισχύσουν δια της τεθλασμένης τα φθηνότερα ξενοδοχεία, ας μειώσουν "για όλους" πραγματικά τους έμμεσους φόρους σε αυτές τις κατηγορίες ξενοδοχείων (και ας τους αυξήσουν σε αυτά που απευθύνονται στους έχοντας και κατέχοντας). Το ότι τα κουπόνια "για όλους" "κερδίσανε" τις εκλογές μια φορά, δε σημαίνει ότι είναι δια πάσαν νόσον. Λίγο να στραβώσει, ο "Τουρισμός για Όλους" εύκολα εκλαμβάνεται ως "Εμπαιγμός για Όλους".

Από 1 Μαρτίου 2025, επιχειρήσεις ξενοδοχειακές, εστίασης και διασκέδασης, εμπορικές επιχειρήσεις αλλά και οικίες στον εύπορο και ευάερο παραλιακό δήμο θα καταβάλουν φόρο ανάλογα με τα τετραγωνικά, από 0,45 ευρώ ανά τ.μ. για οικίες έως 12,6 ευρώ για τα ξενοδοχεία. Όπως πάντα το ερώτημα αν ο ανταποδοτικός φόρος θα χρησιμοποιηθεί ανταποδοτικά αιωρείται, ενώ οι διαμαρτυρίες έχουν ξεκινήσει.  

Update: Μετά από τις αντιδράσεις των ξενοδόχων και άλλων επιχειρήσεων, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής ακύρωσε την απόφαση (στις 23 Ιανουαρίου 2025) επειδή σύμφωνα με αυτήν δεν τηρείται η αρχή της ανταποδοτικότητας.